Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES), emeklilikteki gelir kaybını telafi etmeyi amaçlayan bir sistemdir. Hayata geçirilmesi planlanan TES ile emeklilerin çalışma dönemindeki yaşam standartlarının sürdürülmesi hedeflenmektedir. Emeklilik sürecinde ek gelir ile hanehalkı tasarruflarının artırılmasına yönelik bir çalışmadır.
Başka bir ifadeyle TES, çalışanlar, işverenler ve devlet tarafından desteklenen ikinci basamak emeklilik sistemidir. Bu sistemde, çalışanın bireysel hesabına yapılan nakdi katkılar, özel emeklilik yatırım fonlarına yönlendirilerek birikim yapmaları sağlanacaktır. Emeklilik sisteminde çalışanlar, fonlar arasında tercih yaparak birikimlerini yönetebilecek.
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi Ne Zaman Başlayacak?
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi, 2024-2026 dönemini kapsayan üç yıllık Orta Vadeli Programda yer aldı. Programda, emeklilere ek gelir hedefiyle Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi kurulacağı bildirildi. Otomatik Katılım Sistemi’nin (OKS) işverenlerin de katkısı ile ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşeceği aktarıldı. Bu çerçevede Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’nin 2024 yılının son çeyreğinde hayata geçmesi bekleniyor. Yeni sistemin başlangıç tarihi henüz belirlenmemiş olup, resmi bir tarih açıklanmadı.
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi Nasıl İşleyecek?
OVP’de açıklanan plan çerçevesinde kıdem tazminatı sistemi, Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’ne dönüştürülecek. Yeni sistemde, işverenler her ay çalışanlara maaşlarının yüzde 8,33’ünü tazminat olarak ödemeyi taahhüt edecek. Ödenen miktar, çalışanın bireysel hesabında biriktirilecek ve emeklilik döneminde kullanılabilecek.
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemine Katılım Zorunlu Mu?
Sistemin başlatılması durumunda, özel sektörde çalışan tüm bireylerin kademeli olarak bu sisteme dahil edilmesi bekleniyor. İlk aşamada karma TES’e katılım sağlanacak ve daha sonra isteğe bağlı olarak bireyler TES’e geçiş yapma şansına sahip olacaklardır. Bu sayede çalışanlar, kendi tercihlerine göre emeklilik planlarına daha etkin bir şekilde katılma imkanına sahip olacaklar.
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’ne Ayrılmak Mümkün Mü?
Tamamlayıcı Emeklilik Sisteminde katılımcıların cayma ve ayrılma bulunmayacak. Çıkış, emeklilik dönemi tamamlandığında, çalışanın vefatı veya maluliyet durumlarıyla sınırlı olacak. Sisteme katılan ancak henüz 60 yaşına gelmemiş olan bireyler, bir defaya mahsus olmak üzere evlilik, işsiz kalma, ciddi hastalık gibi nedenlerle başvuruda bulunmaları durumunda bireysel emeklilik hesaplarındaki birikimlerinin belirli bir kısmını alma hakkına sahip olacak.
Orta Vadeli Program tarafından öngörülen sistem hayata geçirildiğinde, kıdem tazminatı artık işten ayrılma anında alınmayacak. Kıdem tazminatı için biriken meblağ emeklilik döneminde kullanılabilecek. 60 yaşına kadar işten ayrılan çalışanlar, kıdem tazminatlarının yarısını bir seferlik ödeme olarak alabilecek. Kalan kısım ise 60 yaşına ulaşıldığında ve emeklilik şartları tamamlandığında kullanılabilecek.
Çalışan İş Değiştirirse TES’teki Birikimi Ne Olacak?
Çalışan, haklı bir fesih sebebi dışında işten çıkarılır veya istifa ederse, bireysel fon hesabında biriken tutar, çalıştığı son firmadaki dönemine ait olduğu gibi korunacak.
Eğer çalışanın çalışma süresi bir yıldan fazla ise ve iş veya hizmet akdi ahlak ve iyi niyet kurallarına uyulmadığı nedeniyle feshedilirse, son firmasındaki işveren katkı payı ve devlet katkısının yüzde 50’si bireysel fon hesabında korunurken diğer yüzde 50’si TES sigorta hesabına aktarılacak. Aktarılan tutar, hukuki süreç kesinleşene kadar çalışanın hesabında blokeli olarak bekletilecek.
Çalışanın iş veya hizmet akdi bir yıldan daha az sürede feshedilirse veya istifa ederek işten ayrılırsa, işveren katkı payı ve devlet katkısı TES sigorta hesabına aktarılacak ve bu tutar da hukuki süreç kesinleşinceye kadar çalışanın hesabında blokeli olarak tutulacak.
Emekli Olan Toplu Para Alabilecek mi?
Kişi emekli olduğunda, hesabında biriken tutarın yüzde 25’ine kadar olan kısmını toplu olarak talep edebilecek. Geriye kalan tutar ise aylık olarak ödenecek. Çalışan, sadece bir gün çalışmış olsa dahi bireysel fon hesabındaki hakları muhafaza edilecek. Eğer işveren tarafından işten çıkarıldıysa, çalıştığı sadece bir gün için geçerli olan TES katkısı hesabında durumunu koruyacak.
Turkish