Bankacılık, finans ve sigortacılık gibi sektörler, temelde güven üzerine kurulu olan ekosistemlerdir. Güven, iş hayatının vazgeçilmez bir unsuru olup, tüm sektörlerde faaliyet gösteren şirketler, çalışanlar, müşteriler ve diğer paydaşlar için kritik bir öneme sahiptir. Bu noktada, KYC (Müşterini Tanı) çözümleri, kişisel bilgilerin güvenliğinin sağlanmasında önemli bir rol oynamaktadır. İşte, bu yazıda KYC çözümlerinin ne olduğunu, nasıl çalıştığını ve neden finansal ekosistemlerde güvenin temel taşı haline geldiğini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
KYC Nedir?
KYC, İngilizce “Know Your Customer” ifadesinin kısaltmasıdır. Türkçe karşılığıyla “Müşterini Tanı” anlamına gelir. Bu, şirketlerin müşterilerinin kimliklerini doğrulama ve anlama sürecidir. Şirketler, müşteri kayıtlarını oluştururken veya mevcut müşterilerin sisteme girişini onaylarken KYC çözümlerini kullanarak müşteri kimliklerini doğrularlar.
KYC politikaları, müşterilerin kimlik doğrulama sürecinde kullanılan belirli kurallar ve tedbirleri içerir. Bu kapsamda, bireylerden ad, soyad, kimlik numarası, pasaport numarası, doğum tarihi ve doğum yeri gibi kişisel bilgiler talep edilir. Tüzel kişiler için ise ticari unvan, vergi kimlik numarası, vergi dairesi ve işletme adresi gibi nitelikli bilgiler KYC politikalarının bir parçasını oluşturur.
Know Your Customer Ne İşe Yarar?
Müşterilerin veya kullanıcıların kimlik doğrulamalarını sağlayan KYC çözümleri, işletmelerin sundukları hizmetler üzerinden dolandırıcılık ve sahteciliğin önlenmesine, müşterilerin gerçek kimliğini kanıtlamasına yardımcı olur. Müşterin dürüstlüğünü, işlem yapanın doğru kişi olduğunun ispatlanması gibi amaçlara hizmet eden KYC çözümleri, işlem güvenliği ve hizmet kalitesinin sağlanmasında her geçen gün yaygınlaşan araçlardan oluşur.
Gelişen teknoloji, tüm sektörlerde iş süreçlerini iyileştirse de sistemlerin kötü niyetli kişilerden ve yazılımlardan koruması zorunluluğu doğmuştur. Dolandırıcılık, sahtecilik, kara paranın aklanması, suç örgütlerinin finansamanın engellenmesi gibi güvenlik tedbirleri kapsamında KYC, kurumları, kişileri, müşterileri ve finansal ekosistemdeki tüm paydaşların güvenliğini tesis eder.
Müşterilerin hesap açması, hesaplarına giriş yapması, para transferleri, kredi vb finansal ürünlere erişim aşamasında yüksek güvenliğin sağlanması önemlidir. Hesapların açılışı, uzaktan erişim, şifre, kullanıcı hatırlatmaları gibi aşamalarda KYC çözümlerine ihtiyaç duyulur. Know Your Customer çözümleri söz konusu işlemlerde yükümlülüğü bulunan ilgili kuruluşlara kimlik tanımlaması, kimliğin üzerindeki kişisel bilgilerin doğrulanması, sisteme ulaşmaya çalışan kişinin gerçekliğinin, canlılığının tespiti süreçlerinde güvenlik önlemi sunar. KYC modülleri ile dijital yöntemler, çağrılar, SMS veya elektronik posta ile doğrulama gibi modüllerle kurumlar, gerçek kullanıcılar dışında kötü niyetli kişi ya da yazılımların sisteme erişiminin engellenmesini sağlar.
KYC Çalışmalarının Yasal Çerçevesi Ve Yükümlülükler
Ülkemizde ve küresel düzeyde, Know Your Customer’ın (Müşterini Tanı) önemi, yasal düzenlemelerle sağlanmıştır. Kara paranın aklanmasını önlemeyi amaçlayan Mali Çalışma Grubu (FATF) tarafından oluşturulan tavsiyelerde, KYC’nin kritik önemi vurgulanmaktadır. Türkiye’de de FATF direktiflerine uyumlu olarak hazırlanan 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun, KYC kapsamındaki yükümlülüklerin belirlenmesi amacıyla kullanılır.
Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik ise Know Your Customer tedbirlerini ve amaçlarını ayrıntılı bir şekilde şu şekilde sıralar:
- Müşteri Kimliği ve Adres Teyidi: Yasal mevzuat kapsamında müşteri kimliği, adres, gerçek faydalanıcı ve yetkilendirilmiş temsilcilerin tespiti ve teyidi.
- Risk Taraması: Müşterilerin uluslararası yaptırım listelerinde yer alma risklerine karşı (ülke risk değerlendirmesi dahil) taranması.
- Siyasi Nüfuz Tespiti: Müşteri ve müşteri ile ilişkili tarafların siyasi nüfuz sahibi veya siyasi nüfuz sahibi ile bağlantılı olup olmadığının tespit edilmesi.
- Yüksek Riskli Ülkelerle İlişkiler: Müşteri ve müşteri ile bağlantılı tarafların, uluslararası yaptırımlar kapsamında kabul edilen çok yüksek riskli ülkeler ile ilişkili olup olmadıklarının araştırılması.
- Üçüncü Kişilerin Tespiti: Herhangi bir 3. kişi adına ve/veya hesabına hareket edilip edilmediğinin tespiti.
- İşlem İzleme: Olağandışı işlemlerin tespiti amacıyla müşteri işlemlerinin izlenmesi.
- Gelir Kaynağı Tespiti: Müşterinin gelir kaynağının tespiti ve teyidi.
- İlgili Bilgilerin Alınması: Yükümlü ile çalışılmasının gerekçesi ile ilgili bilgilerin alınması.
Bu tedbirler, finansal sistemin güvenliği ve suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi konularında etkili bir rol oynamaktadır. Hukuki çerçeve, hem ulusal hem de uluslararası düzeyde KYC uygulamalarını düzenleyerek güvenli finansal işlemleri sağlamaktadır.
Turkish