Türkiye ekonomisinde, en güçlü kalemlerin başında gelen kredilerdeki büyüme hızı 2021 yılında da devam etti. Fintech ekosisteminin gelişimiyle birlikte şimdiye kadar bankaların üzerinde olan bireysel kredilerin yasal mevzuatların da yürürlüğe gitmesiyle birlikte dijital platformlara yönelmesi bekleniyor. Özellikle mikro krediler alanında yaşanan son gelişmeler, dijital bankacılık lisansının kapsamının belirlenmesi ve yasalaşarak yürürlüğe girmesiyle birlikte kredilerin dağılımında fintech platformları da yer alacak.
Türkiye’de bankacılık sistemi tarafından sağlanan krediler, tüketici kredileri, bireysel kediler (kredi kartları), ticari krediler ve diğer krediler olmak üzere 3 ana kategoride sınıflandırılıyor. Türkiye’de bankaların müşterilerine sunduğu krediler Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından açıklanan haftalık raporlar üzerinden takip edilebiliyor. BDDK’nın dışında Merkez Bankası da haftalık olarak bankacılık sektörünün sağladığı kredileri raporluyor.
Bireysel kredilerde aslan payı ihtiyaç kredilerinde
Türkiye ekonomisinde bankacılık müşterilerine sunulan krediler kabaca bir hesapla 5’te 4’ünü ticari krediler oluştururken 5’te 1’i ise bireysel kredilerden oluşuyor. Yani kısaca genel itibariyle kredilerin çok büyük bir kısmı ticari işletmeler tarafından kullanılıyor. Bireysel kredilerde ise taşıt, konut ve ihtiyaç kredileri pastanın yüzde 75’ini oluştururken kredi kartları ise yüzde 25’i olarak tanımlanabilir.
Şimdi gelin 2021 sonu itibariyle kredilerdeki dağılımı rakamlarla detaylandıralım…
2021 yılı sonu itibariyle Türkiye’deki toplam kredi havuzu 4 trilyon 899 milyon lira seviyesinde. Bu kredilerin 2 trilyon 833 milyar lirasını Türk Lirası krediler; 2 trilyon 66 milyar lirasını ise yabancı para cinsinden krediler oluşturuyor.
Kredilerin türlerine göre bakıldığında ise 776 milyar lirasını tüketici kredileri, 210 milyar lirasını ise kredi kartları olarak tüketicilere sunuluyor. Ticari krediler 3 trilyon 912 milyar lira; ticari kredi kartları ise 800 milyar lira düzeyinde. Ticari krediler içerisinde KOBİ’lere verilen kredilerin toplam büyüklüğü ise 1 trilyon 77 milyar lira seviyesinde.
Son iki yılda ihtiyaç kredileri, toplam tüketici kredilerinden hızlı büyüdü
2021 sonu itibariyle bireysel kredilerde aslan payı ise ihtiyaç kredilerinde. Toplamda 776 milyar liralık tüketici kredilerinin 464 milyar lirası tüketicilere ihtiyaç kredisi olarak kullandırılıyor. İhtiyaç kredilerinin ardından en çok tercih edilen ise 299 milyar lira ile konut kredileri. Taşıt kredilerinin toplam tutarı ise 13 milyar lira düzeyinde. Yine aynı başlık altındaki kredi kartlarında ise 210 milyar liralık bir tutar söz konusu.
2021 yılını 776 milyar lira tamamlayan tüketici kredileri havuzu 2020 sonunda 675 milyar lira düzeyindeydi. 2021 sonunda 464 milyar lira olan ihtiyaç kredileri 2020 sonunda ise 385 milyar lira idi. Aynı rakamlara bir önceki yıl olan 2019 penceresinden baktığımızda; toplam tüketici kredileri hacmi 464 milyar lira; ihtiyaç kredileri ise 258 milyar lira olarak karşımıza çıkıyor.
Bu kalemlerde 2019 ile 2021 yılları arasındaki değişim yüzdeleri ise toplam tüketici kredilerinde yüzde 66; ihtiyaç kredilerinde ise yüzde 79. Bir başka deyişle 2019 yılında ihtiyaç kredilerinin toplam tüketici kredileri içerisinde payı 2019 yılında yüzde 55 iken 2019 yılında bu oran yüzde 60’a yaklaşmış durumda.
Toplam tüketici kredileri 2021 yılı haftalık seyri:

İhtiyaç kredileri 2021 yılı haftalık seyri:
GRAFİK KAYNAK: BDDK Haftalık Bankacılık Sektörü Verileri