Bileşik Faiz Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Finansal sektörde önemli bir yer tutan faiz hesaplamaları, özellikle kredi, mevduat ve diğer bankacılık ürünlerinde sıklıkla kullanılır. Bu içerikte, “Bileşik faiz oranı nasıl hesaplanır?” sorusunu cevaplamadan önce “faiz” ve “bileşik faiz” kavramlarına dair temel bilgileri ele alacağız.

Faiz Nedir?

Faiz, finansal işlemlerin temel taşıdır ve en basit tanımıyla, paranın zaman değerini yansıtır. Yatırım yaparak kazanç elde etmek isteyenler için faiz, yatırılan paranın getirisi anlamına gelirken; kredi gibi borçlanma durumlarında ise ödünç alınan para için ödenen maliyet olarak karşımıza çıkar.

Herhangi bir vadede, belirlenen faiz oranı üzerinden yapılan hesaplamalarla dönemsel getiri hesaplanabilir. Faiz hesaplamaları, matematiksel formüllerle yapılan ekonomik değerlendirmelerdir ve finansal piyasalarda sıklıkla karşımıza çıkar.

Bileşik Faiz Nedir?

Faiz hesaplamaları iki ana yöntem üzerinden yapılır: Basit faiz ve bileşik faiz. Basit faiz, ana paranın belirlenen vade sonunda bir kere faizlenmesi işlemidir. Örneğin, bir aylık basit faiz hesaplamasında, faiz oranı üzerinden tek bir faiz hesaplaması yapılır ve bu faiz dönem sonunda ödenir.

Bileşik faiz ise, ana paraya belirli dönemlerde yapılan faiz hesaplamalarının tekrar ana paraya eklenmesiyle hesaplanır. Günlük, aylık ya da yıllık olarak belirlenen dönemlerde, önceki dönemlerden elde edilen faiz geliri de yeni hesaplamalara dahil edilir. Bu yöntem, faiz gelirinin zamanla katlanarak artmasını sağlar ve genellikle daha yüksek getiri elde edilmesine olanak tanır.

Bileşik Faizin Avantajları

Bileşik faiz yöntemi, aynı faiz oranı ve vadeye sahip olsa bile, basit faize göre daha fazla getiri sağlar. Temel neden, her faizleme döneminde elde edilen faiz getirisinin ana paraya eklenerek, yeni dönemde hesaplanacak faiz tutarının da artmasına olanak tanımasıdır. Bileşik faiz, özellikle uzun vadeli yatırımlarda yatırımcının lehine birikimleri artıran güçlü bir araçtır.

Bileşik faiz hesaplamalarının kullanımı, finansal planlama ve yatırım stratejilerinde önemli bir yere sahiptir. Bu yöntem, özellikle uzun vadeli krediler ve yatırımlarda fark yaratarak, daha yüksek getiri elde etme şansı sunar. Finansal kararlarınızı planlarken bileşik faiz hesaplamalarını göz önünde bulundurarak, paranızın zaman içinde nasıl değerlenebileceği konusunda daha bilinçli seçimler yapabilirsiniz.

Bileşik faiz ile basit faiz kavramlarının daha kolay anlaşılması için şu durumu baz alabiliriz:

• Basit faiz hesabında: 1 aylık basit faiz hesabında söz konusu faiz oranı üzerinden bir kez hesaplama yapılır ve faiz ödenir. 
• Bileşik faiz hesabında: Günlük olarak yenilenen 1 aylık bileşik faiz hesabında ise belirlenen faiz oranı için anaparaya hergün faiz uygulanır. En temel farklılık faiz hesabı her yenilendiğinde elde edilen faiz kazancının da ana paraya dahil edilmesidir.

Yukarıdaki tanımlamadan hareketle; aynı faiz oranı ve vade için bileşik faiz yöntemi ile yapılan hesaplamalarda ortaya çıkan faiz tutarı; basit faize göre daha yüksek çıkar. Temel nedeni faiz getirisinin anapararaya eklenmesi ile daha fazla faiz doğurmasıdır.

Bileşik Faiz Hesaplama Formülü Nedir?

A=P×(1+nr​)n×t−P

Burada:

• $A$: Faiz getirisi
• $P$: Ana para
• $r$: Faiz oranı (ondalık cinsinden)
• $n$: Faizlenme frekansı (yılda kaç kez faiz uygulandığı)
• $t$: Yatırım süresi (yıl cinsinden)

Örnek Hesaplama:

Anapara olarak 100.000 TL, yıllık %24 faiz oranı ve ayda bir faizlenme ile hesaplama yapalım. Burada, faiz oranı yıllık %24 olduğu için bu oranı 12’ye bölüp, aylık faiz oranını bulmamız gerekiyor. 1 yıl süre için hesaplama şöyle olacaktır:

A=100.000×(1+0.2412)12×1−100.000A = 100.000 \times \left(1 + \frac{0.24}{12}\right)^{12 \times 1} – 100.000A=100.000×(1+120.24​)12×1−100.000

Bu hesaplama sonucunda elde edilen faiz getirisi 26.824 TL’dir.

Basit Faiz ile Karşılaştırma:

Eğer aynı şartlarda basit faiz uygulansaydı, 100.000 TL üzerinden yıllık %24 faiz ile:

$Faiz=100.000\times 0.24=24.000TL$

olurdu. Dolayısıyla, 1 yıl sonunda toplam miktar 124.000 TL olurdu. Bileşik faiz ile elde edilen toplam miktar ise 126.824 TL olduğuna göre, bileşik faiz yöntemi ile 2.824 TL daha fazla getiri elde edilmiştir. Bu örnek, bileşik faizin zamanla nasıl daha fazla getiri sağlayabildiğini göstermektedir.

Basit Faiz ve Bileşik Faiz Arasındaki Farklar: